“ამ წიგნში ქართველ პოეტთა ახალი თაობის ლექსებია შესული. არცერთი მათგანი არ არის ოცდაათ წელზე მეტის… ეს არის წინა თაობისგან სრულიად განსხვავებული გამოცდილების მქონე თაობა: რაც ჩვენ ახალგაზრდობისას მხოლოდ წიგნებში (ძველ-ძველ წიგნებში) წაგვეკითხა, მას თავს დაატყდა. ეს არის თაობა, რომელსაც სიყმაწვილეშივე შინ მიუვარდნენ ომები და კვლავაც ელის მათ”… ასე იწყება გამომცელობა “ინტელექტის” 100 ლექსის სერიით გამოცემული ახალგაზრდა პოეტების კრებულის შესავალი წერილი, რომელიც ბატონ ლევან ბრეგაძეს ეკუთვნის… ჩემთვის მოულოდნელობა იყო, რომ კრებულში შესულ ოცდაცამეტივე ავტორს ეს ტკივილი გაგვაერთიანებდა, მაგრამ ასე მოხდა…
“ბავშვობაწართმეული თაობის” (როგორც ბატონმა ლევანმა გვიწოდა) ამ კრებულში იშვიათად თუ წააწყდებით სიყვარულის თემას ან ლექსებს ფერად-ფერად ოცნებებზე… და მატარებელზე თუ გაქვთ ლექსებიო? მაშინვე გაჩნდა ეს შეკითვა (არ მახსოვს პირველად ვინ დაინტერესდა), როდესაც გამომცემლობას ერთი ძალიან საინტერესო იდეა დაებადა, თავი მოეყარა კრებულში შესული ავტორებისთვის და ყველანი ერთად “ლიტერატურული ექსპრესით” ბათუმისკენ გაემგზავრებინა. მე ვერ გავიხსენე საკუთარი ლექსი მატარებელზე, სხვებმაც უარის ნიშნად თავი გააქნიეს, მაგრამ თავში მაშინვე გიორგი ზანგურის ერთი ძალიან ლამაზი ლექსის სტრიქონებმა გამიელვეს ჩვენივე კრებულიდან (გიორგი იმ დღეს მიზეზთა გამო ვერ შემოგვიერთდა):
“დუდუნ, დუდუნ, დუდუნ, დუდუნ, დუდუნით,
შენს ფიქრებში გავაბოლე თუთუნი.
ნუგეშ, ნუგეშ, ნუგეშ, ნუგეშ, ნუგეში,
კვამლი იდგა მატარებლის კუპეში…”
თუმცა კუპე შემდეგ იყო, უკანა გზაზე, მანამდე კი დღის მატარებელი – თბილისი-ბათუმის პირველი ვაგონი. ავედით თერთმეტი ე.წ. “ბავშვობაწართმეული” პოეტი, მეთორმეტე – გიორგი შალამბერიძე მოგვიანებით ქუთაისში შემოგვიერთდა (დანარჩენ ოცდაერთ ავტორს სხვადასხვა საპატიო მიზეზი აღმოაჩნდა წამოუსვლელობისთვის), ასევე გამომცემლობა “ინტელექტის” პიარტექნოლოგიების საუკეთესო და უპირატესი წარმმართველი, “მხედართმთავარი” მარიკა ბაკურაძე (“მხედართმთავრის” ტიტული, ცოტა მოგვიანებით, ყველამ ერთხმად მივანიჭეთ, ამ ტიტულის გასამართლებლად ყველა საჭირო თვისების აღმოჩენის გამო. ჩვენმა პატარა მეგობარმა ლაზარემ კი, რომელიც ლიტერატორ დედასთან ერთად საგანგებოდ ამ ღონისძიებაზე დასასწრებად დაგვემგზავრა, მარიკა კიდევ უფრო დააწინაურა თავის წარმოსახვაში და დროდადრო როგორც დირექტორს, ისე მოიკითხავდა ხოლმე) და პროფესორი თამარ, იგივე თამარელა წოწორია, რომელიც ძალიან გაოცებული დარჩა, როდესაც არსებული შემადგენლობიდან “პოეზიის მეფედ”, არც მეტი არც ნაკლები, ჩვენს ექსპრესს დამგზავრებული “რუსთავი 2”-ის ჟურნალისტი დათო აბრამიშვილი ავირჩიეთ, რაც საბოლოოდ იმით გამართლდა, რომ პოეტებს შორის რომ დაგვეწყო “მეფის” ძებნა, წარმოუდგენელი დავით დასრულდებოდა ყველაფერი.
ვაგონში ავედით თუ არა, ნუკრი ბერეთელმა და პაატა შამუგიამ აუცილებელი საჭიროების ნივთებივით წამოღებულ კონიაკის ბოთლებს მაშინვე თავი მოხადეს. ალბათ სახლიდან გამოსვლამდე რომ წარმოიდგინეს, მთელი გზა მატარებლის შემთხვევითი მგზავრებისთვის თავისი ლექსები უნდა ეკითხათ, კიდევ უფრო დარწმუნდნენ ამ “საჭირო ნივთის” განსაკუთრებულ მნიშვნელობაში.
მართლაც სულაც არ აღმოჩნდა ადვილი დილის 8 საათზე სადგურში მოსული მგზავრები, რომელთა უმრავლესობა, დარწმუნებული ვარ, ხანგრძლივი მგზავრობის დროს გემრიელ გამოძინებას გეგმავდა, იძულებული გაგეხადა უარი ეთქვათ თავიანთ გეგმებზე. თუმცა ვაგონის სხვადასხვა მხარეს ჩართულმა ტელეკამერებმა ერთგვარად ჩვენს სასარგებლოდ იმოქმედა და მგზავრები იძულების წესით გამოაფხიზლა, თუმცა იყვნენ ისეთებიც, რომლებმაც არც ჩვენი პოეტობა ჩააგდეს რამედ და არც ტელეკამერები, მშვიდად წაიფარეს თბილი ქურთუკები და ჩვენი ლექსების კითხვის ფონზე გემრიელად წაუძინეს. გული არ გვტკენია, ისედაც მზად ვიყავით იმისთვის, რომ წარმოუდგენელია მატარებლის შემთხვევითი მგზავრების სრული შემადგენლობა პოეზიას მოწყურებული ადამიანებით იყოს დაკომპლექტებული. ერთი-ორი ადამიანის დაინტერესებული სახის დანახვა და ამაზე ცოტა მეტი ადამიანის ტაში, უკვე გამარჯვება იყო.
ამის პარალელურად გაიშალა სუფრა, რის გარეშეც ალბათ წარმოუდგენელიც კი იქნებოდა თორმეტი პოეტის ერთად მგზავრობა, და მართალია, სამოვარი და ცხელი ჩაი არ გვქონია, მაგრამ არც დიდი გაჩერებების დროს შემომატებული პროდუქტებით გამდიდრებული სუფრის ირგვლივ აღმოჩნდა ურიგო ლიტერატურაზე და ზოგადად ხელოვნებაზე საუბარი, თუმცა ხელოვნება არ ყოფილა ერთადერთი საკამათო საკითხი. ამ დისკუსიების უცვლელი მონაწილეები გიორგი კეკელიძე, ირაკლი კაკაბაძე, პაატა შამუგია და თამარელა წოწორია იყვნენ. დანარჩენები კი დროგამოშვებით უკანა სავარძლებზე გადაინაცვლებდნენ და ზოგი განმარტოებას და ზოგი უფრო ვიწრო წრეში დისკუსიებს ამჯობინებდა. შიგადაშიგ თბილისიდან გვიკავშირდებოდნენ ჩვენი კრებულის შემდგენლები, ზვიად კვარაცხელია და მაია კუდავა და დაწვრილებით გვეკითხებოდნენ მგაზვრობის დეტალებს.
გიო არაბულს ფანჯრიდან ჰქონდა თავი გაყოფილი და შეიძლება ლიანდაგების ხმაურში თავისი ახალი ლექსისთვის მეტაფორებსაც კი არჩევდა, სანდრო ლორთქიფანიძემ კი ყურსასმენები გაიკეთა და დროებით, ჩვენთვის უცნობი მუსიკის მოსმენა ამჯობინა კამათში ჩაბმას, მუსიკაც ხომ ერთგვარი შთაგონების წყაროა.
თუმცა ეს დროებითი დაქსაქსულობა მალევე აღკვეთა “მხედართმთავარმა” მარიკამ, რომელმაც ისეთი წინადადება წამოაყენა, მის ტიტულს იქვე მიემატა “მტანჯველის” და “მწვალებელის” ტიტულები. დასხედით ერთად და აქვე, ამ წუთას საერთო ლექსი დაწერეთო. დიდხანს ვაპროტესტეთ, ასე “შეკვეთით” ლექსის დაწერა ვის გაუგიაო, მაგრამ მხედართმთავარი რისი მხედარმთავარი იქნებოდა, ყველა თავის ნებას არ დავემორჩილებინეთ და უშედეგო გაბრძოლების შემდეგ პირველი ნაბიჯი გიორგი კეკელიძემ გადადგა, რომელმაც ისეთი არა გიორგი კეკელიძისეული ფრაზა დაწერა, რომ მთელი ლექსი ასევე წარიმართა და ბოლოს, როცა ჩვენი ექსპრომტი ხმამაღლა წავიკითხეთ, ძალიან შეგვშურდა ნუკრი ბერეთელის სიმტკიცის, რომელიც ბოლომდე თავის სიტყვაზე დარჩა და კატეგორიული უარი თქვა ჩვენი ლექსი საკუთარი ფრაზითაც გაემდიდრებინა. მაშინ ნინო სადღობელაშვილის ასევე მატარებელში დაწერილი იუმორისტული ლექსი ერთგვარ გამართლებად გვექცა ყველას:
“რადგან თქმულა, ძნელიაო
თან ლექსი, თან ანცობა,
ლექსს უხდება,
როგორც ამ გზას,
შინაგანი გავრცობა”.
ალბათ ნინოსთვისაც მოულოდნელობაა, რომ მისი ამ ლექსის ერთადერთი ეგზემპლარი ჩემი საწერი მაგიდის ერთ-ერთ უჯრაში ძალიან სათუთად ინახება.
შემდეგ ზღვაც გამოჩნდა და ბათუმისკენ მგზავრობაც უფრო მალე, უფრო მხიარულად, უფრო აქტიურად და ნაკლები დაღლილობით დასრულდა, ვიდრე ეს ჩვეულებრივ ხდება ხოლმე. ჩასვლისთანავე ყველანი “100 ლექსის” წიგნების შეკვრებით დავიხუნძლეთ და ასე გავემართეთ “ლიტერატურული კაფისკენ”, იქ უკვე ტრადიციული პოეზიის საღამო და ბათუმელ მკითხველთან შეხვედრა გველოდა, მაგრამ მანამდე ერთი საათი გვქონდა დრო და მცირე წახემსების შემდეგ მაშინვე ზღვის სანაპიროს მივაშურეთ, მონატრებულ ტალღებს ყველა ჩვენ-ჩვენს ენაზე გავესაუბრეთ, ჩვენთვის გამორჩეული კენჭები გადავუგდეთ და ჩვენ-ჩვენი სურვილები გავაყოლეთ. შემდეგ მარიკას სატელეფონო ზარიც გაისმა და ყველანი აჩქარებული ნაბიჯით ისევ “ლიტერატურული კაფისკენ” გავემართეთ.
საღამომ კარგად ჩაიარა, ბათუმელმა პოეტებმა ბელა ქებურიამ და ვახტანგ ღლონტმა, ჩვენმა ბათუმელმა ახალგაზრდა პოეტმა და არაპოეტმა მეგობრებმა და მრავლად შეკრებილმა პოეზიის მოყვარულებმა გვიმასპინძლეს. შეკრებილი მსმენელის წინაშე ჩვენი წარდგენა ქალბატონმა თამარელამ იკისრა.
საღამოს შემდეგ დაგვრჩა რამდენიმე ძალიან ძვირფასი საათი მონატრებულ ბათუმელ მეგობრებთან ერთად გასატარებლად და მონატრებულ ზღვასთან კიდევ ერთხელ გამოსალაპარაკებლად.
გზა თბილისისკენ და ზემოთ უკვე ნახსენები კუპე არანაკლებ მხიარული აღმოჩნდა, მიზეზი კიდევ უფრო შთამბეჭდავი იყო, მოახლოებული 12 საათი და ნინო ნადირაძის დაბადების დღე. სალომე ბენიძე ძალიან გონებამახვილი აღმოჩნდა, როდესაც მგზავრობის წინ შემთხვევით შეძენილი კექსი, დაბადების დღის ტორტად შემოგვთავაზა, შემდეგ კი დიდი ფიქრის შემდეგ უიმედო მდგომარეობაში ჩავარდნილებს, უფრო მეტად გონებამახვილმა გიო არაბულმა კექსში სანთლების ნაცვლად ასანთის ღერების ჩარჭობა შემოგვთავაზა და ასეთი ორიგინალური ტორტით აღტაცებულები, გაბრწყინებული სახით შევედით 12 საათზე ნინოს კუპეში. ერთად შეკრების და ხმაურის მიზეზი ისევ მოგვეცა. მაგრამ დაღლილობამ თავისი გაიტანა და პოეტების ნაწილმა ნელ-ნელა თავიანთ კუპეებში გადაინაცვალა. თუმცა მე, ნინო ნადირაძე, ნინო ნეკერიშვილი, გიორგი არაბული, ნუკრი ბერეთელი, სანდრო ლორთქიფანიძე და სალომე ბენიძე კვლავაც მარიკას დიდი ძალისხმევით კიდევ დიდხანს ვისხედით კუპეში და “100 ლექსის” კრებულში შესულ თუ არშესულ საყვარელ ლექსებს ხმამაღლა ვკითხულობდით. შიგადაშიგ კი გამოსაფხიზლებლად ვთამაშობდით ყველაფერს, რაც კი ბავშვობაში საყვარელი გასართობი გვქონია, თუმცაღა “ომობანა” და ზევით აწეული ცერით და წინ გამოშვერილი საჩვენებელი თითით ერთმანეთის კვალში დევნა, არავის მოსვლია აზრად.
დილით წამოშლილი მგზავრების მეზობელი კუპეებიდან გაგონილმა რამდენიმე უკმაყოფილო ფრაზამ გვამცნო, რომ ხმაურიანი პოეტების გვერდით ძილი არც თუ ისე სასიამოვნო ყოფილა.
ამაზეც, რა თქმა უნდა, გულიანად გაგვეცინა.
ბაქანზე დავდგი თუ არა ფეხი, მაშინვე მივხვდი, რომ განვლილი 24 საათიც იმ სხვა 24 საათების თაროზე შემოვდე, რომელიც არც ისე ბევრი გვაქვს ხოლმე მარაგში და რომელიც ასე აღემატება ბევრ უარაფრო კვირასა თუ თვეს. და როდესაც სადგურის წინ დეკემბრის დილის სუსხით შეციებულები დავემშვიდობეთ ერთმანეთს და ყველა ჩვენი გზით წავედით, ისევ გიორგი ზანგურის ლექსის სტრიქონებმა გამიელვა თავში:
“რადგან, რადგან, რადგან, რადგან, რადგანაც,
შორს წახვედი ჩემგანაც და მათგანაც.
ჩქარი, ჩქარი, ჩქარი, ჩქარი, ჩქარია
ამ სულსწრაფი ვაგონების არია.”
“ლიტერატურული გაზეთი”
2009 წელი
gvantsaszurgchantisambebi 